ከመሰንበቻው በሀገራችን አንዳንድ አካባቢዎች የድርቅ አደጋ መከሰቱ ተገልጿል። በዚህም የኢፌዴሪ የአደጋ መከላከልና የምግብ ዋስትና ዘርፍ ኮሚሽን እንደገለፀው፤ በደቡብና በምሥራቅ ኢትዮጵያ ከጥቅምት እስከ ታህሳስ ድረስ መዝነብ የነበረበት ዝናብ ባለመዝነቡ ሳቢያ አምስት ነጥብ ስድስት ሚሊዩን ህዝብ ለድርቅ አደጋ ተጋልጧል። ድርቁን ለመከላከልም 948 ሚሊዮን ዶላር የሚያስፈልግ ሲሆን፤ ከዚህ ውስጥ 598 ሚሊዩን ዶላር ለምግብ፣ 105 ሚሊዩን ዶላር ለጤና እንዲሁም 86 ሚሊዮን ዶላር ለንፁህ ውሃ አቅርቦት እንደሚያስፈልግ ተመልክቷል።
ይህን ገንዘብ ለማግኘት መንግስት የለጋሽ ሀገራትን ድጋፍ ጠይቋል። ይህ ማለት ግን ሀገራቱ ልገሳ ካላደረጉ መንግስት እጁን አጣጥፎ ይቀመጣል ማለት አይመስለኝም። ትናንትም አልተደረገም፤ ነገም ይሆን ከነገ ወዲያ ሊደረግ አይችልምና።
እንደሚታወቀው ባለፈው ዓመት በኤልኒኖ የተፈጥሮ ክስተት ሳቢያ በ50 ዓመት ታሪካችን ውስጥ ታይቶ በማይታወቅ መልኩ ሚሊዩኖች ለድርቅ አደጋ ተጋልጠው በነበረበት ወቅት መንግስት የአንድ ነጥብ አራት ቢሊዩን ዶላር ድጋፍ ለጋሽ ሀገራትን ጠይቆ እንደነበር እናስታውሳለን። ሆኖም ከለጋሾቹ የተገኘው ድጋፍ ይህን ያህል ባለመሆኑ፤ መንግስት በራሱ አቅም ዜጎቹን ለመታደግ ችሏል። ይህም እዚህ ሀገር ውሰጥ ላለፉት ጊዜያት ሰሰሩ በመጡት ልማታዊ ተግባራት የተፈጠረውን አቅም የሚያሳይ ክስተት ሆኖ አልፏል።
በአሁኑ ወቅትም ለድርቅ አደጋ የተጋለጡ ዜጎችን ለመታደግ መንግስት ማናቸውንም ተግባራት ያከናውናል፤ በማከናወን ላይም ይገኛል። መንግስት የችግሩን ስፋትና ጥልቀት አስቀድሞ በመገንዘብ የተፈጠረውን ሁኔታ ለመቋቋም በዜጎችና በኢኮኖሚው ላይ ሊደርስ የሚችለውን ጉዳት ለማስቀረት የሚያስችል አቅጣጫ ቀይሶ ተግባራዊ እያደረገ ነው።
እርግጥ በተፈጥሮ የአየር መዛባት ምክንያት በሀገራችን የድርቅ አደጋ ሲከሰት አዲስ ነገር አይደለም። ይህ ደግሞ በተፈጥሮ ችግር ምክንያት የሚከሰት ጉዳይ በመሆኑ ምንም ማድረግ አይቻልም። ሆኖም ይህ በየጊዜው ሀገራችንን የሚጎበኛት የድርቅ አደጋ ወደ ረሃብነት እንዳይቀየር መንግስት ብርቱ ጥረት አድርጓል።
እንደሚታወቀው ባለፉት ዓመታት የመንግስት ትኩረት ምንም ዓይነት የአየር ንብረት መዛባትና ድርቅ ቢያጋጥምም፤ ህዝባችን የማይራብበት ሁኔታን በመፍጠር ላይ ሲረባረብ ቆመቆየቱ አይዘነጋም። የኤልኒኖ አደጋ በተከሰተበት ወቅትም አደጋውን በመቀልበስ የልማት አጋር ሀገራትን ድጋፍ እምብዛም ሳያገኝ ችግሩ ወደ ረሃብነት ሳይቀየር መቋቋሙ ይህን ጥረቱን አጉልቶ የሚያሳይ መሆኑን ከማንም የተሰወረ ጉዳይ አይመስለኝም።
በእኔ እምነት መንግስት ከአጭር ጊዜ አኳያ በተፈጥሮ ችግር ምክንያት የሚከሰተውን የድርቅ አደጋ ለመከላከል በፍጥነት በመድረስና ዕርዳታ ማድረግ እንዲሁም ድጋፉ ልማታዊ በሆነ አኳሃን ጥቅም ላይ እንዲውል ማድረጉ ለዜጎቹ ያለውን የኃላፊነትና የተጠያቂነት መንፈስ ስሜትንና ቁርጠኝነትን የሚያሳይ ነው።
ለነገሩ እንኳንስ አሁን የሀገራችንን የአደጋ ተጋላጭነት አቅምን በማጎልበት ላይ በሚገኘው የልማት ስትራቴጂ ምክንያት ከፍተኛ ዕድገት እየተመዘገበና በድርቅ ነባራዊ ማዕቀፍ ውስጥ ሆነን ረሃብ እንዳይፈጠር ማድረግ በተቻለበት በአሁኑ ወቅት ቀርቶ፤ የኢፌዴሪ መንግስት የዛሬ ሰባት ዓመት ገደማ 14 ነጥብ 5 ሚሊዮን ያህል ህዝብ ለምግብ እጥረት በተዳረገበት ወቅት ድርቁ ወደ ረሃብ እንዳይሸጋገር ብርቱ ጥረት አድርጎ ተሳክቶለት እንደነበር የምንዘነጋው እውነት አይደለም።
ይህ ሁኔታ ደግሞ ዝም ብሎ የተፈጠረ ሊሆን እንደማይችል ከማንም የተሰወረ ሊሆን የሚችል አይመስለኝም— መንግስት ቀደም ባሉት ጊዜያት የአርሶና የአርብቶ አደሩን ህይወት ለመለወጥ ካከናወናቸው ተገቢ ተግባራት የመነጨ እንጂ። እርግጥም የኢፌዴሪ መንግስት የአርሶና የአርብቶ አደሩ ኑሮ እንዲሻሻል ተገቢውን ትኩረት ሰጥቷል። በዚህም አርሶ አደሩ ከራሱ ተርፎ ለገበያ በማምረት ተጠቃሚ የሚሆንበት ደረጃ ላይ እንዲደርስ፣ ሀገሪቱም ከግብርናው ዘርፍ ማግኘት የሚገባትን ጥቅም እንድታገኝ ለማድረግ የሚያስችል የለውጥ ጎዳና እንዲፈጠር አድርጓል። ለዚህ ስኬት በመንግስት በኩል የተወሰዱት እርምጃዎች በቂ ማሳያዎች ናቸው ማለት ይቻላል።
እንደሚታወቀው ኢትዮጵያ ለእርሻ የሚውል ሰፊ መሬት አላት። ሆኖም በተለያዩ ምክንያቶች በአርሶ አደሩ እጅ እንዳለ የሚታሰበው መሬት አነስተኛ ነው። ከዚህም በተጨማሪ ካለችውም መሬት ቢሆን የሚያገኘው ምርት ዝቅተኛ ነው። አመራረቱም እጅግ ኋላ ቀር ሆኖ ቆይቷል።
ይህን ዕውነታ የተገነዘበው የኢፌዴሪ መንግስት ዘርፈ ብዙ የማሻሻል ጥረቶች አድርጓል። በውጤቱም አነስተኛ ይዞታ ባላቸው አነስተኛ የአርሶ አደሮችን ማሳ ላይ ለውጥ ማምጣት አይቻልም የሚለውን አስተሳሰብ ሰብሯል። አነስተኛ ይዞታ ያላቸው አርሶ አደሮች ትኩረት ከመስጠት ይልቅ ለሰፋፊ እርሻዎች ትኩረት መስጠትና ለውጥ ማምጣትን የሚሰብኩ ወገኖችን አፍ ማስያዝ የቻለ ትክክለኛ መስመርን በመከተል ውጤት ማምጣት ችሏል።
በአርብቶ አደሩም አካባቢ ተመሳሳይ የፖሊሲ ማሻሻያዎችን በመቅረፅና ቀደ ተግባር እንዲገባ በማድረግ ድርቅ ሊፈጥር የሚችለውን አደጋ በአያሌው መቀነስ ተችሏል። ከእነዚህ መንግስታዊ ጥረቶች ውስጥ የአርብቶ አደር የልማት ፓኬጆችን በመቅረፅ፤ አርብቶ አደሩ ከልማዳዊ የአኗኗር ባህል ወጥቶ ወደ ዘመናዊ ህይወት እንዲቀየር፣ ከአርብቶ አደሩ ጋር በመነጋገር ድርቅን በዘላቂነት ለመቅረፍ የሚያስችሉ የመስኖ ልማት ስራዎችን በማስፋፋት ወደ ከፊል አርሶ አደርነት እንዲሸጋገር ብሎም ምርጥ ዝርያዎችን አግኝቶ ተጠቃሚነቱን እንዲያሳድግ፣ የከርሰ ምድርና የገፀ ምድር ውሃዎችን በአግባቡ የማሰባሰብ ስራዎችን እንዲያጠናክር፣ የመሰረተ ልማትና የሌሎች የልማት ዘርፎች ተቃሚ ይሆን ዘንድ በፍፁም ፈቃደኝነት ላይ የተመሰረተ የሰፈራ ፕሮግራምን እንዲቀበል፣ የህዝብ ለህዝብ ግንኙነቱ እንዲጠናከርና በዚህም ብሔራዊ መግባባት እንዲፈጠር የማድረግ ስራዎችን ማከናወኑና በማከናወን ላይ መሆኑ ጥቂት ተጠቃሽ ምሳሌዎች ናቸው።
እንደ እውነቱ ከሆነ ባለፉት ዓመታት የመንግስት ትኩረት ምንም ዓይነት የአየር ንብረት መዛባትና ድርቅ ቢያጋጥምም፤ ህዝባችን የማይራብበት ሁኔታን በመፍጠር ላይ ሲረባረብ ቆይቷል። እኔ እስከሚገባኝ ድረስ መንግስት ከአጭር ጊዜ አኳያ በተፈጥሮ ችግር ምክንያት የሚከሰተውን ድርቅ ለመከላከል በፍጥነት በመድረስና ዕርዳታ ማድረጉ እንዲሁም ድጋፉ ልማታዊ በሆነ አኳኋን ጥቅም ላይ እንዲውል የክትትል አሰራርን መከተሉ አሁን ላለበት አቅም ያበቁት ይመስለኛል።
ዳሩ ግን አንዳንድ ወገኖች ይህን የመንግስትን የዕድገት ውጤት የሆነውን ችግርን በራስ አቅም የመቋቋም አቅምን ሊያኮሰምኑት ይፈልጋሉ። ይህ እሳቤያቸው ፈፅሞ ከእውነታው ያፈነገጠ ነው። እንደሚታወቀው በልማታዊውና ዴሞክራሲያዊው መንግስት የምትመራው ሀገራችን ላለፉት 15 ተከታታይ ዓመታት ባስመዘገበችው ዕድገት ችግሮችን እየተቋቋመች መጥታለች።
በእነዚህ ዓመታቶች ውስጥ ዓመንግስት ልማታዊ የግል ኢንቨስትመንቶችን በማበረታታትና የኪራይ ሰብሳቢነት አማራጮችን በማጥናት ለማስወገድ በመሞከርና በግሉ ዘርፍ የማይሰሩ የልማት ክንዋኔዎችን በመስራት፣ ያሉትን ውስን ሃብቶች መሠረታዊ ችግሮችን በሚፈቱበት የልማት ስራዎች ላይ በማዋል፣ የልማት ኃይሎችን በማቀናጀትና በመምራት፣ የህዝብ ተሳትፎን በማጎልበት እና የግል ኢንቨስትመንት በማበረታታት ፈጣን ቀጣይነትና ፍትሃዊ የኢኮኖሚ ዕድገትና ማህበራዊ ልማት ለማምጣት ተችሏል። ይህ ኢኮኖሚያዊ ዕድገትና ማህበራዊ ልማት በአሁኑ ወቅትም ገቢራዊ እየሆነ ላለው ሁለተኛው የዕድገትና ትራንስፎርሜሽን ዕቅድ መንደርደሪያ ነው። ዕድገቱም የሚያጋጥሙ ችግሮችን እየፈታ ህዳሴያችንን አረጋጋጭ መሆኑ አይቀሬ ነው።
ሆኖም እዚህ ላይ ‘እኛ እያደግን ስለሆንን የለጋሽ ሀገራት ድጋፍ አያስፈልገንም’ እያልኩ አለመሆኑ ሊታወቅልኝ ይገባል። እያንዳንዷ ሽርፍራፊ ሳንቲም ለልማታችንም ይሁን ለችግራችን ፋይዳ እስካላት ድረስ አትናቅም። በአግባቡ ጥቅም ላይ መዋልም ይኖርባታል። ከዚህ አኳያ በአሁኑ ወቅት የተፈጠረውን የድርቅ አደጋ ለመከላከል ከለጋሽ ሀገራት እገዛና ድጋፍ ከተገኘ እሰየው ነው። ካልተገኘ አሊያም እገዛው የሚፈለገውን ያህል ካልሆነ ደግሞ መንግስት ህዝባዊ ኃላፊነት ያለበት በመሆኑ እንደተለመደው ችግሩን ከህዝቡ ጋር በመሆን ይወጣዋል። ይህን ለማድረግም ቀደም ሲል የጠቀስኩት የመንግስት አቅም ምላሽ ይሰጣል፤ እየሰጠም ነው።
በአጠቃላይ መንግስት የተከተለው ልማታዊ መስመር ድርቅን በተገቢው ሁኔታ እየተቋቋመ ነው። በአሁኑ ወቅትም በዝናብ እጥረት ሳቢያ በደቡብና በምስራቁ የሀገራችን ክፍል የተከሰተው የድርቅ አደጋን ለመከላከል፣ ያለፉትን ተሞክሮዎች በመቀመርና ሊከሰቱ የሚችሉ ተግዳሮቶችን ከወዲሁ በመለየት ህዝባዊ ኃላፊነቱን የመወጣት ተግባሩን መቀጠሉ አይቀሬ ነው። እያንዳንዱ ዜጋም ዛሬም ቢሆን መንግስት ይህን በተፈጥሮ የአየር ለውጥ ምክንያት የተከሰተውን ድርቅ እንደሚቋቋመው በመገንዘብ፤ በሂደቱ ውስጥ በሚከናወኑ ተግባሮች የበኩሉን ሚና ሊወጣ ይገባል እላለሁ።